Türkiye, OECD üyesi ülkeler arasında en rekabetçi kurumlar vergisi oranlarından birine sahiptir. Türk kurumlar vergisi mevzuatı anlaşılır, objektif ve uluslararası standartlara uygun hükümler ile düzenlenmiştir. Türk vergi mevzuatı üç ana başlık altında toplanabilir:
1. Gelir Vergileri
Türk vergi mevzuatında yer alan gelir vergileri, şahsi gelir vergisi ve kurumlar vergisidir.
1.1. Şahsi Gelir Vergisi
Gerçek kişilerin gelirleri şahsi gelir vergisine tabidir. Gelir, bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır. Bir bireyin geliri şu gelir unsurlarından bir veya daha fazlasını içerebilir:
Zirai kazançlar
Ticari kazançlar
Maaşlar ve ücretler
Serbest meslek kazançları
Gayrimenkul sermaye iratları (kira gelirleri)
Menkul sermaye iratları (sermaye yatırımlarından elde edilen gelirler)
Sair kazanç ve iratlar
Şahsi gelir vergisi oranları %15 ile %40 arasında değişmektedir. 2021 yılı için uygulanan şahsi gelir vergisi oranları aşağıdaki gibidir:
Gelir Ölçekleri (TL)
(İstihdam İçin)
|
Oran (%)
|
Gelir Ölçekleri (TL)
(İstihdam Dışı Gelirler İçin)
|
Oran (%)
|
24.000’e kadar
| 15
| 24.000’e kadar
| 15
|
24.001-53.000
| 20 | 24.001-53.000 | 20 |
| 53.001-190.000 | 27
| 53.001-130.000 | 27 |
190.001-650.000
| 35 | 130.001-650.000
| 35
|
650.001 ve üstü
| 40 | 650.001 ve üstü | 40 |
1.2. Kurumlar Vergisi
Gelir Vergisi Kanunu’nda tanımlanmış gelir unsurlarının kurumlar tarafından elde edilmesi durumunda vergilendirme, bu kurumların tüzel kişiliği üzerinden yapılmaktadır. Kanunda tanımlanan kurumlar vergisi mükellefleri şunlardır:
Sermaye şirketleri
Kooperatifler
Kamu iktisadi müesseseleri
Dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler
İş ortaklıkları
Türkiye’de ticari kârlar üzerinden tarh olunan kurumlar vergisi oranı 2021 yılı için %25, 2022 yılı için ise %23’tür.
2. Gider Üzerinden Alınan Vergiler
2.1. Katma Değer Vergisi (KDV)
Genel olarak uygulanan KDV oranları; %1, %8 ve %18’dir. Ticari, sınai, zirai ve bağımsız mesleki mal ve hizmetler; ithal edilerek ülkeye giriş yapan mal ve hizmetler ve diğer faaliyetler yoluyla oluşturulan mal ve hizmet teslimatlarının tümü KDV’ye tabidir.
2.2. Özel Tüketim Vergisi (ÖTV)
Çeşitli vergi oranlarında ÖTV’ye tabi dört ana ürün grubu bulunmaktadır:
- Petrol ürünleri, doğal gaz, makine yağları, çözücüler ve çözücü türevleri
- Otomobiller ve diğer taşıtlar, motosikletler, uçaklar, helikopterler, yatlar
- Tütün ve tütün ürünleri, alkollü içecekler
- Lüks tüketim maddeleri
Her teslimatta uygulanan KDV’nin aksine, ÖTV sadece bir defaya mahsus olarak uygulanmaktadır.
2.3. Bankacılık ve Sigorta Muameleleri Vergisi
Bankacılık ve sigorta şirketleri tarafından yapılan işlemlerin KDV’den muaf tutulmasına devam edilse de bu işlemler Bankacılık ve Sigorta Muameleleri Vergisi’ne tabidir. Bu vergi, kredi faizi gibi bankalar tarafından kazanılan gelirler için uygulanmaktadır. Vergi oranı, genellikle %5 olmakla birlikte bankalar arasındaki mevduat işlemleri gibi bazı işlemlerde uygulanan faiz için %1’dir. Kambiyo işlemlerinden gelen satış tutarlarına ise 2008 yılından itibaren vergi uygulanmamaktadır.
2.4. Damga Vergisi
Damga vergisi; sözleşmeler, borç senetleri, sermaye iştirakleri, kredi mektupları, teminat mektupları, mali bildirimler ve bordrolar dâhil olmak üzere çeşitli dokümanlar için uygulanmaktadır. Damga vergisi, belge bedelinin %0,189 ile %0,948’i arasında değişen oranlarda tarh olunduğu gibi, bazı belgeler için maktu (önceden belirlenmiş bir bedel) olarak da tahsil edilmektedir.
3. Varlık Vergileri
Üç çeşit varlık vergisi bulunmaktadır:
- Emlak vergisi
- Motorlu taşıt vergisi
- Veraset ve intikal vergisi
Türkiye’de sahip olunan bina, daire ve araziler %0,1 ile %0,6 arasında değişen oranlarda emlak vergisine tabi olup tahakkuk eden bu verginin %10’u oranında da Taşınmaz Kültür Varlıklarının Korunmasına Ait Katkı Payı ödenmektedir. Motorlu taşıt vergileri ise her yıl araçların yaşı ve motor hacmine göre yeniden belirlenen maktu bedeller tutarınca alınmaktadır. Veraset ve intikal vergileri ise %1-30 oranında alınmaktadır.
