LİBERAL YATIRIM ORTAMI

Türkiye’nin yatırım mevzuatı, uluslararası standartlara uygunluğu ve sadeliğinin yanında tüm yatırımcılara eşit muamele sunmaktadır.

Yatırım mevzuatının temelini; 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki Kanunu, 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu, Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliği, çok taraflı ve ikili anlaşmalar ile sektörel bazda yatırımların teşvikini düzenleyen muhtelif kanunlar ve ilgili alt düzenlemeler oluşturmaktadır.

Doğrudan Yabancı Yatırımlar (DYY) Kanunu

4875 Sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar (DYY) Kanunu’nun amacı aşağıdaki gibidir:

Ülkeye uluslararası doğrudan yatırımları teşvik etmek
Yatırımcıların haklarını korumak
Yatırım ve yatırımcı tanımlarını uluslararası standartlar düzeyine getirmek
Uluslararası doğrudan yatırımlar için onaya dayalı bir sistem yerine bildirime dayalı bir sistem kurmak
Tesis edilen politikalar ve prosedürler vasıtasıyla uluslararası doğrudan yatırımların hacmini artırmak

DYY Kanunu, uluslararası yatırımcılar ve uluslararası doğrudan yatırımların bir tanımını yapmaktadır. Ayrıca bu kanun; yatırım serbestisi, milli muamele, kamulaştırma ve devletleştirme, kârın serbest transferi, ulusal ve uluslararası tahkim ve alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri, nakit dışı sermayenin değer tespiti, yabancı personel istihdamı ve irtibat büroları gibi uluslararası doğrudan yatırımların önemli ilkelerini de açıklamaktadır.

DYY Kanunu Uygulama Yönetmeliği’nde DYY Kanunu’nda yer verilen konulara ilişkin prosedür ve ilkeler belirtilmiştir. DYY Kanunu’nun yabancılar için verilen çalışma izinleri konusundaki hedefi aşağıdaki gibidir:

Yabancılar tarafından yürütülen işleri düzenlemek
Yabancılara verilen çalışma izinleri hakkındaki kurallara ilişkin hüküm ve şartları belirlemek

Yatırımların Teşvik Edilmesi ve Korunmasına Yönelik İkili Anlaşmalar

Yatırımların teşvik edilmesi ve korunmasına yönelik ikili anlaşmalar, 1962 yılından bu yana, karşılıklı yatırım ilişkilerini geliştirme potansiyeline sahip ülkelerle imzalanmaktadır. Karşılıklı yatırım anlaşmalarının temel amacı, söz konusu ülkelerin sınırları dâhilindeki yatırımcılar ve yatırımlara yönelik muamele standartlarını belirleyerek taraflar arasında ekonomik iş birliği için olumlu bir ortam oluşturmaktır. Bu anlaşmalar, akit tarafları arasındaki sermaye akışını artırarak istikrarlı bir yatırım ortamı sağlamayı amaçlamaktadır. Ayrıca, uluslararası tahkim hükmüne sahip bu anlaşmalar, yatırımcılar ve ev sahibi ülke arasında doğabilecek anlaşmazlıkların en etkin biçimde çözülmesine ilişkin yolları ortaya koymaktadır. Türkiye 98 ülke ile İkili Yatırım Anlaşması imzalamıştır. Ancak Türkiye, uluslararası bir anlaşmanın ulusal hukuk sisteminin bir parçası haline gelmesi için onaylanması ve yayımlanmasının gerektiği düalist bir ülkedir. Bu kapsamda, söz konusu 108 İkili Anlaşmanın şu ana kadar 86 tanesi yürürlüğe girmiştir.

86 İKİLİ YATIRIM ANLAŞMASI

Afganistan, Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Arjantin, Arnavutluk, Avustralya, Avusturya, Azerbaycan, Bahreyn, Bangladeş, Belarus, Belçika-Lüksemburg, Birleşik Arap Emirlikleri, Birleşik Krallık, Bosna Hersek, Bulgaristan, Cibuti, Çek Cumhuriyeti, Çin, Danimarka, Endonezya, Estonya, Etiyopya, Fas, Filipinler, Finlandiya, Fransa, Gambiya, Gine, Guatemala, Güney Kore, Gürcistan, Hırvatistan, Hindistan, Hollanda, İran, İspanya, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, Japonya, Katar, Kazakistan, Kırgızistan, Kosova, Kuveyt, Kuzey Makedonya, Küba, Letonya, Libya, Litvanya, Lübnan, Macaristan, Malezya, Malta, Meksika, Mısır, Moğolistan, Moldova, Morityus, Özbekistan, Pakistan, Polonya, Portekiz, Romanya, Rusya Federasyonu, Senegal, Sırbistan, Singapur, Slovakya, Slovenya, Suriye, Suudi Arabistan, Tacikistan, Tanzanya, Tayland, Tunus, Türkmenistan, Ukrayna, Umman, Ürdün, Vietnam, Yemen, Yunanistan, Zambiya.

Kaynak: Ticaret Bakanlığı

Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşmaları

Türkiye 86 ülke ile herhangi iki ülkeden birinde ödenmiş olan bir verginin, diğerinde ödenmesi gereken vergiden düşülmesine ve bu yolla çifte vergilendirmenin önlenmesine olanak tanıyan Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşmaları (ÇVÖA) imzalamış bulunmaktadır.

Türkiye, bu anlaşmaya taraf olan ülkelere yenilerini ekleyerek Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşmalarının kapsama alanını genişletmeye devam etmektedir.

86 ÇİFTE VERGİLENDİRMENİN ÖNLENMESİ ANLAŞMASI

Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Arnavutluk, Avustralya, Avusturya, Azerbaycan, Bahreyn, Bangladeş, Belçika, Beyaz Rusya, Birleşik Arap Emirlikleri, Bosna Hersek, Brezilya, Bulgaristan, Cezayir, Çek Cumhuriyeti, Çin, Danimarka, Endonezya, Estonya, Etiyopya, Fas, Filipinler, Finlandiya, Fransa, Gambia, Güney Afrika, Güney Kore, Gürcistan, Hırvatistan, Hindistan, Hollanda, İngiltere, İran, İrlanda, İspanya, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, Japonya, Kanada, Katar, Kazakistan, Kırgızistan, Kosova, Kuveyt, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Letonya, Litvanya, Lübnan, Lüksemburg, Macaristan, Makedonya, Malezya, Malta, Meksika, Mısır, Moğolistan, Moldova, Norveç, Özbekistan, Pakistan, Polonya, Portekiz, Romanya, Ruanda, Rusya Federasyonu, Sırbistan ve Karadağ, Singapur, Slovakya, Slovenya, Sudan, Suriye, Suudi Arabistan, Tacikistan, Tayland, Tunus, Türkmenistan, Ukrayna, Umman, Ürdün, Vietnam, Yemen, Yeni Zelanda, Yunanistan.

Kaynak: Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB)

Sosyal Güvenlik Anlaşmaları

Türkiye 34 ülke ile Sosyal Güvenlik Anlaşması imzalamış olup, bu anlaşmalar kendi ülkeleri dışında çalışanların ülkeler arasındaki hareketini kolaylaştırmaktadır. Bu ülkelerin sayısı, DYY kaynağı ülkelerin genişleyen yelpazesine bağlı olarak artacaktır.

34 SOSYAL GÜVENLİK ANLAŞMASI

Almanya, Arnavutluk, Avusturya, Azerbaycan, Belçika, Bosna-Hersek, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Fransa, Güney Kore, Gürcistan, Hırvatistan, Hollanda, İngiltere, İsveç, İsviçre, İtalya, Kanada ve Kebek Eyaleti, Karadağ, Kırgızistan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Libya, Lüksemburg, Macaristan, Makedonya, Moldova, Moğolistan, Norveç, Polonya, Romanya, Sırbistan, Slovakya, Tunus.

Kaynak: Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)

Türkiye'nin yatırım ortamı son yıllarda önemli ölçüde iyileşmiş ve uluslararası düzeyde rekabetçi bir vergi sistemiyle vergi yükünü azaltmıştır.

Toplam Vergi ve Katkı Oranı* (2019, kâr %) 

Kaynak: Dünya Bankası

*Toplam Vergi Oranı: Kâr veya kurumlar vergisi, işveren tarafından karşılanan sosyal katkı payları ve işçilik vergileri, emlak vergileri, ciro vergileri ve diğer vergiler (belediye ücretleri ve taşıt vergileri gibi).

Uluslararası Vergi Rekabet Gücü (2021, Endeks = en rekabetçi olarak 100 **)

Kaynak: Vergi Vakfı

**Vergi rekabeti ülkelerin vergi politikalarını beş kategoride ölçmektedir: kurumlar gelir vergisi, tüketim vergileri, emlak vergileri, bireysel vergiler ve uluslararası vergi kuralları.

ÖNERİLEN SAYFALAR